تحلیلگران در کابل به این دل بسته‌اند که شتاب آمریکا برای توافق صلح افغانستان با طالبان موقتی باشد و فقط تا ماه نوامبر، زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، دوام آورد. 

دونالد ترامپ می‌خواهد برای پیروزی‌اش در دور دوم، موافقتنامه صلح افغانستان و پایان طولانی‌ترین جنگ آمریکا را یدک بکشد. از این رو، با هرچه نزدیکتر شدن به ماه نوامبر، فشار آمریکا بر کابل برای آزادی زندانیان طالبان و شروع مذاکرات بیناافغانی بیشتر می‌شود.

همین دیروز رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در گفت‌وگوی تلفنی با اشرف غنی، رئيس جمهورافغانستان، و عبدالله عبدالله، رئيس شورای عالی مصالحه ملی، بر «آغاز هرچه زودتر» مذاکرات مستقیم بین دولت افغانستان و طالبان تاکید کرد. 

اما افغان‌ها امیدوارند که با خریدن زمان تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، روند شتابان جاری گفت‌وگو با طالبان از دایره اولویت‌های کاخ سفید خارج شود، تا شاید تغییری در روال ساکنان کاخ سفید به وجود آید و سیاست دولت آمریکا در قبال روند صلح افغانستان نیز عوض شود. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که جو بایدن دموکرات در خیلی موارد از رقیب جمهوری‌خواه خود، دونالد ترامپ، پیش است و این امر خیلی‌ها را دلگرم کرده است که با گذشت زمان، آمریکا دوباره به حفظ نیروهایش در افغانستان، تداوم کمک به دولت آن کشور و پشتیبانی از حقوق بشر و به ویژه دستاوردهای زنان، ادامه دهد. 

اما سخنان اخیر جو بایدن درباره افغانستان، آب سردی بود که بر دستان آنها ریخته شد.  

نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، هفته گذشته دو بار به مسئله افغانستان پرداخت.

بار نخست، به تلویزیون سی بی اس نیوز گفت:‌«هزار جا هست که می‌توان برای مبارزه با بی‌عدالتی رفت. من همین الان می‌توانم از ده کشور نام ببرم که کودکان، زنان و مردم مورد پیگرد قرار می‌گیرند و صدمه می‌بینند. اما این که ما نیروهای مسلح خود را برای حل مشکلات داخلی دیگران در سراسر جهان به کار ببریم، اجرایی نیست و از ظریفت ما فراتر است. مسئله این است که اگر منافع ملی حیاتی آمریکا یا یکی از متحدان ما در خطر باشد، وارد عمل شویم.» 

آقای بایدن افزود:‌«واقعیت این است که در افغانستان نظامی برقرار است، مانند بخشی از پاکستان و بخشی از دیگر کشورها، که حقوق بشر به اندازه ما رعایت نمی‌شود و برای حل آن نبایست نیروهای رزمی خود را اعزام کنیم. به جای‌ آن، این رفتار را باید محکوم کرد، به سازمان ملل متحد رفت و توضیح داد که چنین چیزی رخ می‌دهد. ما باید بکوشیم افراد مسئول را به شرم آوریم و جهان را وادار کنیم که آنها را زیر فشار اقتصادی قرار دهد، نه آن که سربازان خود را به آنجا بفرستیم.»

او حتی از بازگشت احتمالی طالبان به قدرت در کابل ابایی ندارد:‌«من (در قبال بازگشت طالبان و اعمال قوانین ضدزن) هیچ مسئولتی به عهده نمی‌گیرم. مسئولیت من این است که منافع ملی آمریکا را حمایت کنم، نه این که مردان و زنان کشور خود را در خطر قرار دهم که هر مشکل جهان را با استفاده از زور حل کنم. این مسئولیت من به عنوان رئیس جمهوری است و به عنوان رئیس جمهوری، چنین خواهم کرد.» 

جو بایدن سپس در مقطعی دیگر به تلویزیون ای بی سی گفت:‌«من مخالف افزایش نیروهای آمریکایی در افغانستان بودم. تمام هدف رفتن به افغانستان این بود که شورش از بین برود. یعنی بازسازی آن کشور. ما نمی‌توانیم افغانستان را بازسازی کنیم. بگذارید دوباره بگویم، افغانستان را نمی‌شود ساخت. افغانستان سه کشور متفاوت است. پاکستان صاحب سه استانش در شرق است.» 

از طرف دیگر، موضع دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا، نیز در تمام چهار سال گذشته در قبال افغانستان روشن بوده است. یکی از اصلی‌ترین تعهدات او خروج سربازان و پایان جنگ آمریکا در افغانستان است که همچنان توسط زلمی خلیل‌زاد و مایک پمپئو مورد مذاکره است . 

 ترامپ حتی گفته است که اگر اوضاع افغانستان با گسترش فعالیت گروه‌های افراطی اسلامگرا بدتر شود، روسیه باید در مبارزه با آن گروه‌ها پیشگام شود. 

بازیگران منطقه‌ای به مراتب نسبت به گذشته فعال‌تر شده‌اند و هر یک برای افغانستان نماینده ویژه تعیین کرده‌اند. از جمله جمهوری اسلامی ایران با توجه به احتمال خلاء سیاسی که ممکن است در نبود آمریکا در کابل به وجود آید، از همین حالا سرگرم مانور دادن است تا نقش خود را در رویدادهای همسایه غربی‌اش پررنگ‌تر کند.  

عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، هفته گذشته به کابل سفر کرد تا درباره نهایی کردن «سند همکاری جامع» با مقام‌های افغان گفت‌وگو کند. 

آمریکا بیش از یک تریلیون دلار در جنگ افغانستان هزینه کرده است و بیش از ۳ هزار نفر کشته داده است. ادامه جنگ بدون پیشرفت در زمینه شکست طالبان، به بن‌بستی رسیده است که مردم آمریکا را خسته کرده است. به نظر می‌رسد که در هر وضعیت احتمالی پس از انتخابات ماه نوامبر آمریکا، سیاست واشنگتن همچنان در محور خروج سربازانش از افغانستان باشد. 

جنگ افغانستان، ده‌ها هزار تلفات مستقیم غیرنظامی برجا گذاشت. بیش از ۴۰۰۰ سرباز آیساف ( نیروهای ائتلاف در افغانستان)  و پیمانکاران غیرنظامی، ۱۵۰۰۰ نیروهای امنیت ملی افغانستان و همچنین بیش از ۲۰هزار غیرنظامی کشته‌شدند.

از این رو، روند صلح جاری با تمام پیچیدگی‌هایش، فرصت بزرگی برای رسیدن به صلح با طالبان برای دولت افغانستان فراهم کرده است. 

دکتر نعمت‌الله بیژن، استاد دانشگاه ملی استرالیا و نویسنده کتاب «تناقضات در کمک‌ها به افغانستان» به ایندیپندنت فارسی می‌گوید:«در مذاکرات صلح، قناعت طرف‌های درگیر مهم است. مهم این است که چگونه توقعات مدیریت می‌شود. روند این مذاکرات باید بر مبنای واقعیت‌ها استوار، و پاسخگوی شرایط افغانستان باشد.» 

بر این مبنا، دریچه فرصت کوچکی در اختیار افغانستان است تا هرچه زودتر روند صلح را به نتیجه برساند و از ادامه جنگ شدیدتر جلوگیری کند.